تداوم تعلیق مذاکرات ؛ چرا طرف‌های برجام دیگر تمایلی به گفت‌وگو ندارند؟ | اتباع زندانی ۷ کشور اروپایی در ایران و یک بازی چند وجهی برای خلاصی از فشار
تاریخ انتشار: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۴۱۳۵۶
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: با هشت ماهه شدن توقف مذاکرات احیای توافق هسته‌ای گمانه‌زنی‌ها درباره ادامه وضعیت فعلی ادامه دارد. برخی کارشناسان معتقدند که وضعیت کنونی قابل ادامه دادن نیست اما با توجه به انتخابات پیش روی آمریکا، توافق ایران، چین و عربستان تغییراتی بر معادلات روی می‌دهد. از سوی دیگر انتشار اخباری از سوی رسانه‌های غربی باز هم موضوع مذاکرات هسته ای ایران را در فضای رسانه ای پر رنگ کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ادعای بلومبرگ ؛ کاهش نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران | گروسی: بازرسان به‌طور جدی تحت تأثیر تصمیم ایران قرار گرفتند
اروپا آمریکا را در مورد ایران تحت فشار گذاشت | طرح توافق موقت چیست؟
ابولقاسم دلفی سفیر و دیپلمات پیشین و تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری آنلاین درباره ذی‌نفعان و متضرران وضعیت امروز صحبت کرد. دلفی معتقد است که فقط رژیم اسرائیل از طولانی شدن توقف و تعلیق مذاکرات ایران و غرب سود می‌برد.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.
توقف رسمی مذاکرات ایران و طرف‌های برجام هشت ماهه شد. ادامه این شرایط تعلیق به سود کدام طرف‌هاست و ذی‌نفعان اصلی آن چه کشورهایی هستند؟
شرایط فعلی در کلیت خود به نفع هیچ یک از طرف‌ها نیست. اگر مذاکرات از سر گرفته شود و به سمت حل و فصل مسائل پیش رود طبیعتا همه طرف‌ها به اندازه خود نفع می‌برند. امروز اروپایی‌ها شرایط خوبی ندارد. جنگ اوکراین و فشارهای روسیه و پیامدهای این جنگ برای اقتصاد، امنیت و انرژی اروپا مشکلاتی را برای آنها به وجود آورده است. هر چند که اروپایی‌ها با نوعی سختی کشیدن و تحمل گرفتای‌ها در حال عبور از شرایط فعلی است. از سوی دیگر روسیه نیز تصور می‌کرد که با حمله به اوکراین ناتو را از مرزهای خود دور می‌کند اما امروز می‌بینیم که نه تنها موفق به این کار نشده بلکه کشورهای جدید شمال اروپا نیز در نتیجه تهاجم روسیه به ناتو پیوستند. بنابراین سلاح‌های اعضای ناتو به وفور در اختیار اوکراین قرار گرفته و آنها با این سلاح در حال نبرد با روسیه هستند.
از سوی دیگر آمریکایی‌ها در سال قبل از انتخابات هستند و شرایط خاصی در این زمان در آمریکا حاکم می‌شوند. احزاب حاضر هستند برای انتخابات از همه چیز بگذرند تا بتوانند قدرت را به دست بیاورند. اگر شرایط به سمت تعدیل و حل و فصل شدن مسائل با ایران پیش برود جمهوری خواهان و دموکرات‌ها هر یک به نوعی نفع خواهند برد. هر چند که تفسیر آنها متفاوت است و دو حزب درباره اینکه مذاکرات به چه سویی برود همسو نیستند. همچنین وضعیت سیاسی آمریکا تحت‌الشعاع وضعیت اسرائیل نیز هست و مسئله امنیت این رژیم برای آنها همواره از اولویت بالایی برخوردار است. بنابراین اسرائیل نیز بخش دیگری از این معادله است و این رژیم ذی‌نفع دیگر شرایط موجود است.
ایران در این معادله چه جایگاهی دارد؟
از نظر ایران مذاکرات و رسیدن به راه حل احیای توافق هسته‌ای بهترین و شاید تنها پنجره‌ای است که می‌تواند ما را از شرایط فعلی خارج کند. وضعیت امروز یعنی توقف مذاکرات و بی میلی به ازسرگیری آن و تشدید فشارهای بیرونی بر ایران خواسته اسرائیل است. این تعلیق بهترین شرایط را برای اسرائیل فراهم می‌کند و به زعم آنها فشار بیشتر بر ایران فضای تنفسی برای این رژیم به وجود می‌آورد. این در حالی است که این رژیم در بدترین شرایط داخلی است و مشکلات عدیده در داخل اعم از دولت بی ثبات به وجود آمده است. پس عدم تداوم مذاکرات و ادامه وضعیت فعلی به سود هیچکس به جز اسرائیل نیست.
سوی دیگر ماجرا این است که ایران عنصر اصلی در معادله‌ای است که می‌تواند مذاکرات را دوباره به جریان بیاندازد. در دولت سیزدهم مذاکراتی انجام شده و در ادواری از آن دو طرف به توافق نزدیک شدند. اما شواهد درباره میزان تمایل ایران به مذاکرات و تعهداتی که به شرق دارد فضایی را به وجود آورده که پیگیری مذاکرات دور به نظر می‌رسد. نکته دیگر اینجاست که در صورت حل نشدن مشکلات با آژانس مذاکرات هسته‌ای نیز به نتیجه نمی‌رسد. بنابراین ایران چندان به مشکلات با آژانس بها نمی‌دهد و اگر گه‌گداری اتفاقات و توافقاتی روی دهد نیز زودگذر است.
به نظرتان توافق ایران با عربستان چقدر بر وضعیت گفت‌وگوها با غرب تاثیرگذار است؟
اتفاقی که با توافق سه جانبه ایران، چین و عربستان رخ داده تحولات داخل منطقه را به هم ریخته است. ایران بر اساس موافقت نامه سه جانبه امنیت و ثبات خلیج فارس را متعهد شدیم و در آن مشارکت داریم. این موضوع یکی از خواسته‌های آمریکا هنگام خروج از توافق هسته‌ای بوده است و یکی از دلایلی که آنها بحث برجام دوم و سوم را مطرح می‌کردند. اما امروز ثبات منطقه‌ای با مشارکت ایران در حال رخ دادن است. سوریه در حال بازگشت به اتحادیه عرب و تبدیل شدن به کشوری عادی است. جنگ یمن نیز در آستانه رسیدن به پایان و مذاکره و صلح این کشور با عربستان است.
ادامه این روند به لبنان و ریاست جمهوری این کشور می‌رسد. این نقطه‌ای است که باید توجه بیشتر به آن داشته باشیم و می‌تواند ایران منطقه و اروپا را به یکدیگر وصل کند. اروپایی‌ها به ویژه فرانسه بسیار در ثبات لبنان ذی نفع است و ما می‌توانیم در این وضعیت فضای تنفسی برای خود ایجاد کنیم.
اما باید توجه کنیم که ثبات و امنیت منطقه‌ای تاثیری بر وضعیت اقتصادی ما ندارد. یعنی تحریمها تغییری نمی‌کند و محدودیت‌های شدید بانکی همچنان به قوت خود باقی است. این در حالی است که فشارهای دیگری با موضوع حقوق بشر و سپاه پاسداران که اروپایی‌ها آن را مطرح می‌کنند نیز بر ایران اضافه می‌شود. موضوع دو تابیعتی‌های زندانی در ایران نیز در محافل غربی‌ها مطرح است و اهرم فشاری بر ایران شده است.
غربی‌ها که در ظاهر از این توافق‌ها و همگرایی منطقه‌ای استقبال کردند اما در اصل چه نگاهی به این وضعیت دارند؟
تحلیلی که غربی‌ها بیشتر آن را مطرح می‌کنند این است که ایران با خلاص شدن از موضوع مذاکرات هسته‌ای و بستن پنجره آن با قراردادن سه جانبه ثبات و امنیت نسبی در منطقه برای خود ایجاد کردیم. در چنین شرایطی آنها معتقد هستند که ایران تبدیل به نیروی مشخص برای فشار برا اسرائیل شده است و نشانه‌های آن را سفر رییس جمهور به سوریه و سفر وزیر خارجه به لبنان و رفتن به مرز با اسرائیل و اتفاقات که کرانه باختری رخ داده می‌دانند. بنابراین آنها فشار بیشتر بر ایران می‌آورند و شرایطی را تدارک می‌بینند که تداوم فشار وجود داشته باشد.
این وضعیت به وجود آمده و نتیجه آن این شده که ما با افزایش فشارها می‌خواهیم اهرم‌های خود را به بازی بگیرم. آزادشدن دو زندانی دو تابیعتی فرانسوی نیز در همین راستا رخ داد. ایران می‌خواهد که اروپا را تحت الشعاع قرار دهد. امروز اتباع ۶ یا ۷ کشور اروپایی در ایران زندانی هستند و این موضوع در نشست پنج شنبه گذشته سران اتحادیه اروپا نیز مطرح شده است. از سوی دیگر با وجود اینکه تبادل زندانیان با آمریکا با وجود توافق‌های مقدماتی در عمان متوقف شده است. این دیپلماسی به معنای یک بازی چند وجهی برای خلاصی از فشار روابط نابرابر است. اما امتیازات این چنینی به اروپا به اندازه‌ای نیست که بتواند حجم فشار بالا را کاهش دهد.
در شرایط فعلی با توجه به آنچه راجع به مذاکرات گفته می‌شود به نظر می‌رسد که طرف‌های ذی نفع از جمله ایران، روسیه، چین و غربی‌ها دیگر چندان تمایلی برای به سرانجام رساندن مذاکرات ندارند. توافق سه جانبه نشان داده که ما تعهداتی را در منطقه قبول می‌کنیم که ثبات منطقه‌ای بهتر شود. چین و روسیه نیز از ابتدای مذاکرات هسته‌ای با آن همراهی نداشتند و بعید است که امروز با روابط فعلی رضایت دهند ایران به سمت سلاح هسته‌ای برود.
بنابراین غربی‌ها به شکل دوفاکتو از تفاهمات ایران با روسیه و چین به این جمع بندی رسیدند که رفتن ایران به سمت بمب جدی نیست. البته ممکن است این موضوع را چینی‌ها نیز مستقیم به اروپایی‌ها اطلاع داده باشند. ممکن است در ادامه اتفاقات دیگری نیز درباره سومین وجه مسائل درباره موضوعات نظامی نیز رخ دهد. به این دلایل آمریکا و اروپا به اهدافی که در برجام به دنبال آن بودند به شکل غیرمستقیم می‌رسند و انگیزه چندانی برای ادامه مذاکرات ندارند. چراکه در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات باید تحریم‌های هسته‌ای و بانکی ایران برداشته شود و وضعیت اقتصادی کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد. آنها این تعهدات را نمی‌دهند و ما نیز تحت فشارها باقی می‌مانیم اما تعهدات به شرق محکم‌تر از گذشته خواهد بود.
کد خبر 760114 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها ایران و اروپا وزارت امور خارجه توافق هسته‌ای ایران ایران و آمریکا مذاکرات وینمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ایران و اروپا وزارت امور خارجه توافق هسته ای ایران ایران و آمریکا مذاکرات وین مذاکرات هسته ای توافق هسته ای سوی دیگر شرایط فعلی اروپایی ها بر ایران سه جانبه منطقه ای غربی ها ذی نفع طرف ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۴۱۳۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش رسمی آمریکا در خصوص مذکرات احیای برجام | مذاکره مستقیم در حال انجام است؟
به گزارش همشهری آنلاین از نیویورک، «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه شنبه به وقت محلی در نشستی خبری در پاسخ به پرسشی درباره برخی گزارش ها درباره احیای مذاکرات رفع تحریم ها و مذاکرات مستقیم میان تهران – واشنگتن گفت: « من در مورد راه‌های ارتباط خود با ایران اظهار نظر نمی‌کنم اما باید بگویم ما در حال مذاکره مستقیم با ایران در نیویورک یا هر جای دیگری در مورد برجام نیستیم.»
پیش از این، یک منبع آگاه در گفت‌وگو با ایرنا درباره برخی ادعاها درخصوص مذاکرات مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا گفت: هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا برقرار نیست و تبادل پیام‌ها صرفا در چهارچوب تعریف شده در جریان می‌باشد.
وی تاکید کرد: مذاکرات رفع تحریم با کشورهای عضو برجام توسط علی باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌شود.
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ درخصوص وضعیت مذاکرات رفع تحریمها گفت: جمهوری اسلامی ایران برای تأمین حقوق ملت، به ویژه در موضوع رفع تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران همواره از همه ظرفیت های دیپلماتیک خود استفاده کرده است.
او تصریح کرد: کسی که زیر میز دیپلماسی زد، نه جمهوری اسلامی ایران، بلکه آمریکا بود. شرکای آمریکا در توافق برجام هم نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و خلاء خروج غیر قانونی آمریکا از توافق برجام را جبران کنند.
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: لذا جمهوری اسلامی ایران مطابق خط مشی حکیمانه ای که مقام معظم رهبری تبیین و امر فرمودند، در مسیر بی اثر سازی تحریم ها حرکت کرده و در این مسیر توفیق های زیادی به دست آورده است.
کنعانی ادامه داد: موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه در حاشیه نشست‌های بین‌المللی و در دیدار با طرفهایی که در موضوع برجام و مذاکرات رفع تحریم های ظالمانه می‌توانند ایفای نقش کنند یا نقش تعریف شده و سازمانی دارند مطرح می شود، دیدگاه ها شنیده می شود و دیدگاههای جمهوری اسلامی ایران ارائه می گردد.
تارنمای محافظه کار واشنگتن فری بیکن فروردین ماه امسال اعلام کرد: دولت جو بایدن معافیت‌های تحریمی را که به ایران اجازه می‌دهد در چارچوب برجام وارد همکاری‌های هسته‌ای با طرف‌های بین‌المللی شود، تمدید نکرده است.
دولت بایدن اجازه داده است که مجموعه ای از معافیت های تحریمی که به ایران و روسیه اجازه می دهد،همکاری مشترک داشته باشند، منقضی شود اما به اجرای آن تحریم ها متعهد نمی شود.
واشنگتن آخرین بار آگوست ۲۰۲۳ این معافیت‌ها را تا ابتدای سال ۲۰۲۴ تمدید کرده بود و این معافیت‌ها اکنون منقضی شده‌اند.
«متیو میلر» سخنگوی وزارت امور خارجه درباره علت منقصی شدن این معافیت های تحریمی حرفی نزد اما به واشنگتن فری بیکن گفت که مقامات همچنان «در حال بررسی معافیت‌ها به عنوان بخشی از روند بررسی منظم هستند» و اظهارنظر عمومی پس از تصمیم‌گیری بعنوان بخشی از آن بررسی ارائه خواهد شد.
معافیت‌های تحریمی ایران در چارچوب برجام صادر می‌شود و دولت‌های آمریکا هر ۶ ماه موظف به تمدید آن بوده‌اند.
بر اساس متن برجام، کشورهای امضا کننده آن متعهد شده بودند که با ایران در حوزه همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز از جمله در پروژه‌های رآکتور تحقیقاتی اراک و تاسیسات فردو همکاری کنند.
در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این معافیت‌ها به دلیل خروج آمریکا از برجام لغو شد اما جو بایدن پس از ورود به کاخ سفید اعلام کرد که این معافیت‌ها را صادر خواهد کرد.
به گزارش ایرنا، ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.
اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.
ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.
دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده و سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.
دولت بایدن که مدعی رویکرد دیپلماسی در قبال ایران و تلاش برای بازگشت به برجام بوده، تاکنون نه تنها موفق به بازگشت به برجام نشده است بلکه پی در پی به بهانه های برنامه دفاعی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران از جمله موشکی بالستیک، پهپادی، هسته ای و حقوق بشر تحریم هایی را علیه ایران وضع کرده است.
کد خبر 846806 برچسب‌ها توافق هسته‌ای ایران خبر ویژه ایران و آمریکا
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت